بررسی اثرات کود ازته و علف کشها بر روی رشد و میزان ازت در سوژا (glycine max(l.) merr) و لوبیا چشم بلبلی (vigna unguiculata)

دانه گیاهان سوژا و لوبیا چشم بلبلی از مهمترین و غنی ترین منابع پروتئین گیاهی بشمار رفته و در ایران و بیشتر نقاط جهان بمصرف تغذیه انسان و دام میرسند. بعلاوه سوژا از بحاظ سطح کشت و مقدار عملکرد پس از آفتابگردان دومین دانه روغنی به حساب آمده و در سالهای اخیر کشت آن به صورت یک زراعت اصلی در کشور متداول شده است . بر روی ریشه این گیاهان همانند سایر گیاهان خانواده بقولات ، غده هائی تشکیل شده که حامل باکتریهای ریزوبیوم بوده و موجب تثبیت ازت میشوند. مطالعات متعدد نشان داده است که فعالیت باکتریهای ریزوبیوم در ماههای اول زندگانی تا مرحله گل دادن چندان محسوس نیست و در این مراحل این نوع گیاهان بایستی احتیاجات ازت خود را از خاک تامین نمایند. از طرفی اطلاعات موجود در زمینه اثرات متقابل ازت و علف کشها بر روی گیاهان مختلف بسیار محدود میباشد. بنابراین هدف از انجام این آزمایش ، بررسی اثرات ازت علف کشها بر روی رشد و جذب ازت توسط سوژا glycine max(l.) merr. و لوبیای چشم بلبلی (vigna unguiculata) تحت شرائط گلخانه ای بوده است . گیاهان سوژا و کلارک لوبیا چشم بلبلی کامران بمدت 74 روز در گلدانهای 2 کیلوئی که حاوی 2 میزان ازت (صفر، 25 و 50 قسمت در میلیون) و 4 مقدار علف کش (صفر، 1، 2 و 3 قسمت در میلیون) از علف کشهای ترفلان، نیترالین، و دی فنامید بودند، کشت داده شد. طول گیاه، مقدار کلروفیل برگها، وزن تر و خشک ریشه، ساقه و برگ درصد ازت در اندامهای گیاه و کل ازت جذب شده اندازه گیری شد. بطورکلی نتایج حاصله نشان داد که ازت بمیزان 25 قسمت در میلیون باعث افزایش رشد، غلظت ازت ، و کل ازت جذب شده توسط سوژا و لوبیا گردیده است . افزایش ازت تا 50 قسمت در میلیون تاثیراتی کم و بیشش در همین حد داشته است . ترفلان و نیترالین در میزان یک قسمت در میلیون رشد و غلظت ازت و کل ازت جذب شده توسط دو گیاه را بطور محسوسی افزایش داد. حال آنکه میزانهای بالاتر از این حد اثرات سوئی را در گیاه ایجاد نموده است که این اثرات در مورد دی فنامید بصورت ظاهر شدن لکه های زرد بر روی کناره برگهای گیاهان چهار هفته بعد از کشت و سپس تبدیل این نقاط به شکل لکه های مرده بروز کرده است . تاثیر متقابل ازت با ترفلان و نیترالین در غلظتهای 1 و 2 قسمت در میلیون با افزایش رشد و کل ازت جذب شده توسط گیاهان همراه بوده است . در صورتیکه میزان 3 قسمت در میلیون این دو علف کش همراه با 50 قسمت در میلیون ازت عوامل اندازه گیری شده را بطور محسوسی کاهش داده است . دی فنامید همراه با ازت باعث افزایش رشد و کل ازت جذب شده در گیاه سوژا و وزن تر و میزان کلروفیل در لوبیا چشم بلبلی گردیده است .